|
वापालुङ साकेन्वाको पृष्ठभुमी
|
साकेन्वा के हो? साकेन्वा भनेको किरातिहरुले पुज्ने पैसो (खाबा), र अन्न (चासुम) को देवता लक्ष्मी जसलाई ६/६ महिना उधौली र उभौलीमा पुज्ने गरिन्छ अर्को अर्थमा सा भनेको मासु र केन्वा भनेको पालिएको कुखुरा। समग्रमा मासु खानलाई पालिएको कुखुरा भन्ने हुन्छ। साकेन्वा भनेर किन भन्न थालियो भने धनसम्पतिको लक्ष्मीलाई हरेक ६ - ६ महिनामा चढाउनको लागि घरघरमा भाले पाल्न थालियो। त्यसबाट सोही शब्द प्रचलन्मा बस्न गयो। यसलाई किराँतिहरुले आआफ्नै भाषामा विभिन्..
|
|
श्री वशु देव राई, काठमांडू
|
|
भाषा महत्व --------
|
मानिसले आजसम्म निर्माण गरेका संपूर्ण वस्तुहरु मध्य भाषा सबै भन्दा आश्चर्य जनक छ |
मान्छेलाई सभ्यताको शिखरमा चराउने भाषा नै मुख्य हो किनकी भाषा परस्पर आदान-प्रदानले भएको संघ शक्ति नै मनुष्य शक्ति हो |
विश्वमा संपूर्ण मानव जगत भाषाको माध्यम ले सञ्चालन भई रहेको छ |
भाषाको मृत्यु मा त्यस भाषिक संप्रदायको चिन्हारी हराउद छ |
भाषा बिना साहित्य सृजना हुनु गारो हुन्छ भने साहित्य एउटै भाषाबाट मात्र विकास हुनु असंभव छ | तेयसकारण किरात राई भाषा विकास गर्नुकोलागी किरात राई हरुको विभिन्न भाषाहरु साथ अ..
|
|
Mr B.B Rai
|
|
साकेला नाच संग सम्बंधित पौराणिक कथा ....
|
किरात राई हरु ले सुमनीमा ( पार्वती ) र पारुहांग ( शिव ) लाई आफ्नु आराध्य पुरखा को रूपमा मानि लाएको छ | किरात राई को पौराणिक शास्त्र अनुसार पारुहांग स्वर्गमा तथा सुमनीमा पृथिवीमा निवास गर्थे | एक दिन पारुहांग ले पृथिवीमा अद्धितीय सुंदरी सुमनीमा लाई देखे र उनी मुग्ध भये | वहां ले एउटा सुन्दर कांग्यो (Comb) बनाएर सुमनीमा लाई भेट गरे | उनी हरु परिणय सूत्रमा बांधेए तथा समय को साथ तीनी हरु को चार संतान भयो |
एक दिन पारुहांग ले सुमनीमा लाई दूधकोशी को तटमा एउटा झोपड़ी मा राखेर फरकेनन | यस कारण सुमनीमा ..
|
|
Shree P. N Rai
|
|
मुन्धुम संहिता
|
मुन्धुम संहिता
किरात मुन्धुम दर्शनशास्त्रको आफ्नै नीति, नियम, आचारसंहिता, उपनियम, अनुशासन रहेको पाइंछा | तिनीहरुलाई कार्यान्वयन गराउने किरात मुन्धुम दर्शनशास्त्र वेत्तहरु निम्नलिखित हुन्छन |
क) माड.दोवा
माड.दोवाले एउटा कुल वंशका देवपितृ पूजा गरिदिने कार्य गर्दछ | यस अतिरिक्त पुर्खाहरुसंग बल मागिदिने शान्त, साम्य गरिदिने कार्य गर्दछन | यिनीहरु अरुले सिकाएर सामान्य सिकी जानने हुन्छन |
ख) नाकछोड.
अन्नको अभाव भएमा रावा, उभौली, उधौलीमा कुल साकेनवा एवम् साम्पुक(धरती) जगाई पूजा ..
|
|
Jai Shivahang
|
|
किरात मुन्धुम
|
हे इन्द्रदेव तिमी सबै ऐश्वर्य तथा सम्पदाका एक मात्र स्वामी हौ। ब्राहमण, क्षेत्री, वैश्य, शुद्र र निसाद यी पंाचै श्रेणीका मानिसका स्वामी पनि तिमी नै हौ।
य एकश्चषणीनां वसुनाभिरज्यति इन्द्रःपंच क्षितीनाम।।
माथिका सुक्त अनुसार किरातहरु पाचै श्रेणी भित्र पर्दैनन् अतः किरातहरुका ऐश्वर्य, सम्पदा तथा स्वामी इन्द एवं हिन्दु देवदेवी संस्कार, संस्कृति धर्म एकै र परस्पर निकट हुन् भनेर अपनत्व पुष्टी गदैन। अतः किरातहरु पृथक हुन् भन्ने प्रष्ट हुन्छ। त्यसैकारणले किरातहरुको आफ्नो फरक संस्कार संस्कृति तलको आध..
|
|
Jai Shivahang
|
|
किराँती हांंग( राजा ) हरु .......
|
Altogether, there were 29 kings of this dynasty who ruled over Nepal for about 1225 years. According to the chronicle (Bamsavali) of Kirkpatrick, Kiratas ruled over Nepal from about 900 B.C. to 300 A.D. On the basis of the Puranas and other ancient religious texts, it is presumed that the Kiratas ruled in Nepal after Gopal and Mahipal. The first king of the Kiratas was Yalamber, who defeated Bhuvan Singh, the last king of Ahir dynasty and established Kirat rule in Nepal. He extended his kingdom ..
|
|
Courtesy- Internet
|
|
मेरो परिचय
|
म हुँ गोर्खाली मेरो भाषा नेपाली | दउरा सुरुवाल ले अति राम्रो सुहाउने | ढाका टोपी सबै ले मन पराउने || वन , पर्वत र खोलाको स्वच्छ वातावरण छ जहाँ | मेरो बसो बास हुन्छ तहा || खुकुरी मेरो प्यारो शस्त्र | जस्ले हुन्छ सत्रु त्रस्त || भूलदेना कहिले सच्चाई र ईमानदारी | विश्वले चिन्छ मेरो बहादुरी || युद्ध भूमिमा सत्रु थरकामान हुन्छ आली आली | जब गर्जना सुनछ आयो गोर्खाली || ..
|
|
किरात छत्र कुमार राई
|
|
हामी किरात राई हौ
|
हामी किरात राई हौ .........हामी किरात राई हौ .........| किरातको जन बडाऊ , किरातको नाऊ बडाऊ || किरातको नाऊ बडाऊ , किरातको शान बडाऊ | किरातको झंडा उचै रहोस न झुकोस || किराती वीर गाथा न भूलूं , यलम्बरको गीत गाऊ | गीत गाऊ हाम्रो राई संस्थाको गीत गाऊ || हाम्रो संस्थालाई न भूलूं , संस्था हाम्रो अगारी बडोस | पुर्ख्यौली हरु को याद गरुम , सुमनिमाको धयान गरौ || सयानो छ यो हाम्रो संस्था तै पनी उसको गुण गाऊ | न मिटोस न बिलोस हरदमै अगारी रहोस || सबै मिलीजुली संस्था लाई अगारी बडाऊ | पुर्खाहरुको नाउ राखौ , संस..
|
|
कृष्णा बहादुर राई
|
|
किरात राई हौ
|
किरात राई हौ , हामी हौ - हामी हौ | आफ्नु झंडा लिएर बढ़दै जाऊ बढ़दै जाऊ || आफ्नु भाषा , रीती - तिथि भूलने छैनौ हामी | पारुहांग सुमनिमाको संतान सबै हामी || खोला नाला , डांडा कांडा प्रकृर्ति संग बाच्ने हामी | ढोल झयामटा सेवली साथ चंडी नाचने हामी || किरात राई हौ , हामी हौ - हामी हौ | आफ्नु झंडा लिएर बढ़दै जाऊ बढ़दै जाऊ || धरती पुज्छौ , आकाश ढोंगछौ , पितृ उपासक हामी | इतिहासः बोल्छ , सत्यता खोल्छ देशको शासक हामी || यलम्बर हाम्रो प्रथमराजा वीर अति पराकर्मी | किरात राज को जग लाई राखने धन्ये छौ तिमी || किर..
|
|
कमल कुमार राई
|
|